|
|
 |
|
| CNG و
LNG و GTL در انتقال گاز طبيعي ... |
| نويسنده : مصطفی ساغری (وب لاگ
دانشجویان مهندسی شیمی) |
انتقال گاز براي
فواصل طولاني همواره با مشکلات خاصي روبرو ميباشد.
امروزه تکنولوژي LNG به عنوان راهکاري کاملاً اقتصادي و
قابل اطمينان در اين زمينه مطرح است. اما پيشرفت‌هاي اخير
در زمينة استفاده از ساير تکنولوژي‌ها نيز باعث گرديده است
که روش‌هايي نظير CNG و هيدرات هم به عنوان راه‌حلي براي
انتقال گاز به فواصل طولاني مطرح گردند. اين مطلب سعي
نموده تا تحليلي از وضعيت اين تکنولوژي‌ها ارايه دهد: بدون
شک گاز طبيعي منبع مهم تامين انرژي در قرن جديد است.
امروزه تکنولوژيهاي بسياري براي استحصال، انتقال و
به‌کارگيري از منابع گازي رشد يافته‌اند. توسعة سريع صنعت
گاز نيز تاثيرپذير از تکنولوژيهاي مهمي بوده است که از
اواسط قرن بيستم مطرح شده‌اند. انتقال گاز طبيعي به واسطة
ماهيت گازي آن عموماً با دشواري مواجه است و حتي استفاده
از ساده‌ترين روش انتقال يعني خطوط لوله در فواصل طولاني
با مشکلات زيادي روبرو مي‌شود. با توجه به تواناييهاي
موجود تکنولوژي براي انتقال گاز به فواصل دوردست، روش LNG
گاز طبيعي مايع‌شده به عنوان يک روش اقتصادي توانسته
دشواري حمل گاز را مقدار زيادي مرتفع سازد. برخي از
کارشناسان تبديل گاز به فراوردههاي مايع (GTL) را نيز
راهکاري مناسب جهت انتقال گاز به بازارهاي دوردست بيان
مينمايند؛ زيرا معتقدند با وجود اين که هنوز تکنولوژي
GTL به طور گسترده مورد استفاده کشورهاي دارنده گاز قرار
نگرفته است، حمل فرآوردههاي مايع به بازارهاي مصرف
بسيار سادهتر و کم هزينه‌تر از روش تبديل به LNG
ميباشد. علاوه بر آن فرآوردههاي مايع گاز را به
سهولت ميتوان در بازار مصرف به فروش رساند ولي به
دليل نوع خاص تقاضاي LNG که به تاسيسات دريافت خاصي
نيازمند است, فروش LNG همواره دشواري بيشتري دربردارد. به
واسطه هزينههاي بالا براي انتقال گاز طبيعي در هر يک
از تکنولوژيهاي فوقالذکر, تحقيق و پژوهش براي
يافتن راهکارهاي ديگر همواره ادامه دارد. در اين راستا
علاوه بر تکنولوژي LNG و GTL، تکنولوژيهاي CNG و هيدرات
نيز ممکن است بتوانند به عنوان راهکاري مناسب و ارزان براي
انتقال گاز مطرح شوند. تکنولوژي CNG تکنولوژي CNG يا گاز
طبيعي فشرده شده، براي انتقال گاز طبيعي در مسافت‌هاي
طولاني، قابليت مهمي به شمار ميرود. CNG را ميتوان
در کشتي‌هاي مخصوصي ذخيره و سپس به مقاصد مورد نظر حمل
نمود. اگرچه يک کشتي حامل CNG نمي‌تواند گاز را به مقادير
بارگيري شده در کشتي‌هاي LNG انتقال دهد، ولي روش
مايع‌سازي و همچنين تبديل مجدد به گاز در تکنولوژي CNG
سهل‌تر و بسيار کم‌هزينه‌تر از LNG است. ذخيرهسازي گاز در
کشتي‌هاي CNG به صورت نگهداري گاز در لوله‌هايي با تحمل
فشار 3000-1500 psi و به قطر 18 تا 36 اينچ ميباشد. اين
لوله‌ها که به‌صورت افقي و عمودي در کشتي تعبيه شده‌اند,
توانايي ذخيرهسازي مقادير زيادي گاز را در خود دارند.
براي کاهش خطرات احتمالي, دماي اين لوله‌ها در 20- درجه
سانتي‌گراد حفظ مي‌شود. به دليل فشار بالاي CNG در مخازن
لوله‌اي شکل، بالابودن احتمال خطر انفجار از مشکلات اساسي
عملي‌نشدن کاربرد وسيع تکنولوژي CNG در جهان ميباشد.
امروزه استفاده از تکنيک‌هاي جديد در ساخت کشتي‌هاي CNG
يعني به‌کارگيري لوله‌هايي به قطر 6 اينچ که به‌صورت
قرقره‌هاي بزرگ در درون کشتي تعبيه مي‌شوند، پيشنهاد شده
است. اين کشتي‌ها توانايي ذخيرهسازي بيشتري از گاز را در
خود دارند. تکنولوژي CNG براي انتقال گاز مخازن آب‌هاي
عميق که عملاً انتقال گاز آنها با خط لوله به ساحل با
دشواري و هزينه بالا روبرو است, ميتواند کاربرد يابد.
سادگي فرايند توليد CNG و تکنولوژي سادهتر ساخت کشتي‌هاي
حمل آن نسبت به LNG, طرح‌هاي CNG را به عنوان گزينة
بالقوه‌اي براي انتقال گاز مطرح نموده است. با توجه به
شرايط موجود تکنولوژي CNG, استفاده از آن تنها براي انتقال
گاز تا فواصل 2500 مايل مطمئن به نظر ميرسد. تحقيقات در
زمينة استفاده از تکنولوژي CNG براي انتقال گاز طبيعي در
کشورهاي آمريکا و استراليا همچنان ادامه دارد. تکنولوژي
هيدرات هيدرات جامدي است بلوري که از مولکول‌هاي آب تشکيل
شده است و در حقيقت مولکول‌هاي گاز در درون آن به دام
افتاده‌اند. گازهاي زيادي هستند که قابليت تشکيل هيدرات را
دارند. از آن جمله ميتوان به هيدروکربن‌هايي با تعداد
اتم‌هاي پايين نظير متان اشاره کرد. شرايط تشکيل هيدرات
عبارتند از: 1- فشار و دماي مناسب 2- وجود مولکول آب 3-
وجود مولکول گاز از دهة 1960 که هيدرات گازي به عنوان
عاملي مزاحم در خطوط لوله گاز به‌وجود آمد, ايده انتقال
گاز طبيعي به‌وسيلة هيدرات در ذهن بسياري از دانشمندان شکل
گرفت. به دليل آنکه دماي حمل هيدرات بالاتر از دماي حمل
LNG ميباشد، هيدرات گازي را به سهولت ميتوان انتقال داد.
از اين رو تکنولوژي ساخت کشتي‌هاي حمل هيدرات پيچيدگي
بسيار کمتري نسبت به کشتي‌هاي حمل LNG خواهد داشت و
تاسيسات توليد هيدرات بسيار سادهتر از تاسيسات LNG
مي‌توانند طراحي گردند. اما مشکل اساسي, حجم کمتر گاز
منتقل شده ميباشد. براساس مطالعات انجام شده در اين
زمينه, هر يک متر مکعب هيدرات, 175 متر مکعب گاز را در خود
جاي مي‌دهد. در صورتيکه در تکنولوژي LNG کاهش حجم به يک
ششصدم ميرسد و اين موضوع در اقتصادي‌بودن طرح‌هاي انتقال
گاز به‌خصوص فواصل دوردست بسيار پراهميت است. با اين وجود,
هنوز اميدهاي زيادي وجود دارد تا هيدرات به عنوان يک
راهحل کاملاً اقتصادي جهت انتقال گاز بهکار رود. در
اين زمينه, شرکت BP با همکاري مراکز علمي ديگر مانند
دانشگاه گودسن در حال ساخت پايلوتي است که توان توليد روزي
100 کيلوگرم هيدرات را دارد. جمع‌بندي آنچه مسلم است
پيشرفت‌هاي تکنولوژي در زمينه هيدرات و CNG همچنان ادامه
دارد ولي گمان ميرود تا سال 2020, راهحل مطمئن و
اقتصادي براي انتقال گاز طبيعي به مناطق دوردست، استفاده
از تکنولوژي LNG و يا تبديل به فرآوردههاي مايع GTL و
حمل آن به مناطق موردنظر باشد. تکنولوژي CNG در صورت
کاهش‌دادن خطر انفجار در هنگام انتقال آن، ميتواند رقيبي
براي تکنولوژي LNG در فواصل کوتاه‌تر (2500مايل) باشد.
براي کشورهايي نظير کشور ما که داراي ذخاير عظيم گازي است،
تحقيق و توسعه در زمينه طرح‌هاي هيدرات و CNG به عنوان
راهکارهاي جديد انتقال گاز، حرکت مهمي در تحقيق و پژوهش
صنعت گاز ميتواند به شمار رود
منبع :
http://www.mimshimi82.persianblog.com/ |
| |
| تاريخ:
21 آذر 1383 | تعداد نمايش: 2786
|
| |
|
