مجتمع پتروشيمي اروند؛        توليدكننده P.V.C در مقياس جهاني

اشاره
شركت پتروشيمي اروند با هدف توسعه صنعتي و در انطباق با اهداف و سياست هاي كلان بخش صنعت در خصوص صادرات، انتقال دانش فني، ايجاد اشتغال، تربيت نيروي انساني متخصص و توليدمواد پتروشيمي با ارزش افزوده از سوي شركت ملي صنايع پتروشيمي در اواخر سال 1379 تاسيس شده است.
اين شركت مجري طرح الفين هشتم در منطقه ويژه اقتصادي ماهشهر شامل طرح هاي كلر آلكالي وPVC است.
توليد مواد با ارزشي همچون PVC و اتيلن گلايكول و ساير محصولات جانبي ديگر جهت تامين نيازبازارهاي داخلي و صادرات به خارج كشور، از اهداف اساسي شركت پتروشيمي اروند است. جهت آشنايي با محصولات و همچنين پيشرفت عمليات اجرايي واحدهاي مجتمع پتروشيمي اروند بامهندس بهاري بندري مديرعامل اين شركت به گفت وگو نشستيم.
مهندس حسن بهاري بندري در سال 1325 در شهرستان نور به دنيا آمد. وي پس اخذ ليسانس مهندسي شيمي از دانشگاه صنعتي شريف در سال 1350 و طي كردن دوره سربازي، در سال 1352وارد صنعت نفت شد. مهندس بهاري بندري ابتدا در مجتمع پتروشيمي شيراز شروع به كار كرد و طي هفت سال فعاليت در اين مجتمع در سمتهاي كارآموز واحدهاي گاز و آمونياك و كشيك ارشد خدمت كرد. وي در سال 1359 به مجتمع پتروشيمي خارگ رفت و تا سال 1380 در سمت هاي رئيس بهره برداري، معاون مجتمع، رئيس مجتمع، قائم مقام مديرعامل و مديرعامل فعاليت كرد. مهندس بهاري بندري از خرداد ماه 1380 به سمت مديرعامل شركت پتروشيمي اروند مجري طرح الفين هشتم منصوب شده است.
آنچه پيش روي داريد ماحصل گفتوگو با ايشان است.

هدف از تاسيس شركت پتروشيمي اروند چيست؟
كشور ما به دليل دارا بودن منابع گازي فراوان كه خوراك اصلي و ارزان صنايع پتروشيمي است زمينه هاي بالقوه ايجاد صنايع پتروشيمي چه در بخش بالادستي و چه در بخش پايين دستي را دارد. ازاين رو تاسيس شركت پتروشيمي كه در كنار ديگر شركتها بتواند با توليد فراورده هاي پتروشيمي از گازطبيعي ارزش افزوده اي را براي كشور ايجاد و همچنين بخشي از بازار فراورده هاي پتروشيمي را درمنطقه خاورميانه و جهان از آن خود كند، انگيزه اي بود تا شركت پتروشيمي اروند و به دنبال آن مجتمعي به همين نام شكل بگيرد.

مجتمع پتروشيمي اروند در كجا و در چه وسعتي احداث مي شود؟
منطقه ويژه اقتصادي ماهشهر به دليل برخورداري از امكانات خوب، منطقه مناسبي براي ايجاد مجتمع هاي پتروشيمي است به همين دليل مجتمع پتروشيمي اروند در اين منطقه و در غرب سايت 3 درزميني به وسعت 108 هكتار در حال احداث است.

اين مجتمع چه محصولاتي و با چه ظرفيتي توليد خواهد كرد؟
مجتمع پتروشيمي اروند 11 محصول اصلي و مياني با ظرفيت مجموعاً 3 ميليون و 687 هزار تن درسال توليد خواهد كرد. تعدادي از اين محصولات واسطه اي هستند و در ديگر واحدهاي مجتمع جهت توليد محصولات اصلي و نهايي به مصرف مي رسند. مجموعه محصولات توليدي مجتمع عبارتند ازسالانه: اتيلن يك ميليون و 70 هزار تن، سودسوزآور (Custic) 660 هزار تن، كلر (Chlorine) 585 هزارتن، اتيلن دي كلرايد (EDC)548 هزار تن، منواتيلن كلايكول (MEG) 550 هزار تن، الكل با عامل دوگانه (DEG) 50 هزار تن، الكل با عامل سه گانه (TEG) 5 هزار تن، پي،و،سي نرم (S.P.V.C) 300هزار تن، پي.و.سي سخت (E.P.V.C) 40 هزار تن، سديم هايپو كلرايد 16 هزار تن و وينيل كلرايدمنومر (V.C.M) 343 هزار تن.

آيا در طراحي هاي اوليه براي ارتقاي ظرفيتها و تنوع محصولات پيشبيني هاي لازم به عمل آمده است؟
بله. اگر در آينده در نظر باشد كه ظرفيت واحدها افزايش يابد و يا تنوعي در توليدات ايجاد شود اين امكان در مجتمع وجود خواهد داشت. البته واحدها طوري طراحي مي شوند كه بدون هزينه اضافي قادرند 20 درصد نسبت به ظرفيت اعلام شده توليد كنند.

خوراك مجتمع چيست، به چه ميزان و از كجا تامين مي شود؟
مجتمع پتروشيمي اروند براي توليد محصولاتش نياز به 2 خوراك دارد. اول گاز اتان به ظرفيت يك ميليون و 250 هزار تن در سال است كه از پالايشگاه بيدبلند 2 تامين خواهد شد و دوم نمك طعام به ميزان يك ميليون و 500 هزار تن در سال كه در منطقه و از طريق درياچه نمك تامين مي شود.

نمك طعام مورد نياز چگونه استحصال خواهد شد؟
بر اساس تصميمات متخذه از سوي شركت ملي صنايع پتروشيمي استحصال نمك طعام مورد نياز ازدرياچه نمك توسط يك شركت خصوصي كه 35 درصد سهام آن متعلق به شركت پتروشيمي اروندخواهد بود صورت خواهد گرفت.

محصولات توليدي شركت پتروشيمي اروند در چه صنايعي كاربرد خواهند داشت؟
محصولات توليدي شركت كاربردهاي وسيعي خواهند داشت. از P.V.C توليدي در توليدمحصولاتي از قبيل، انواع لوله هاي مخصوص انتقال سيالات مانند آب و فاضلاب و مواد شيميايي وهمچنين انواع ورق، فيلم، لوازم خانگي و كابل و از اتيلن گلايكول توليدي نيز در توليد الياف مصنوعي،ضديخ، ضد جوش و ماده آبگير در پالايشگاه ها استفاده مي شود.

چه ميزان از توليدات در داخل مصرف و چه ميزان صادر مي شود؟
هدف از اجراي طرح هاي الفين، صادرات است. به دليل اينكه اكثر اين طرح هاي با فاينانس اجرا مي شود و جهت تامين و برگشت سرمايه گذاري اوليه نيازمند فروش خارجي هستند، به همين جهت 2ميليون و 32 هزار تن از مجموع توليدات سالانه مجتمع جهت صادرات در نظر گرفته شده است. البته دركنار آن سعي لازم بر تامين نيازهاي صنايع پايين دست داخلي نيز به كار خواهد رفت.

ارزش توليدات سالانه مجتمع چه ميزان خواهد بود؟
بر اساس پيشبيني هاي صورت گرفته ارزش توليدات سالانه مجتمع از محل فروش توليدات 951ميليون دلار مي باشد.

فرايند P.V.C توليدي در مجتمع پتروشيمي اروند چگونه خواهد بود؟
براي توليد P.V.C ابتدا نمك طعام كه از خوراك اصلي مجتمع است وارد واحد كلرآلكالي شده و بااستفاده از نيروي برق به سديم و كلريد تبديل مي شود. سديم حاصله با يك يون OH آب تركيب شده وتشكيل سود سوزآور (NAOH) مي دهد. كلر حاصله نيز در واحد EDC براي توليد اتيلن دي كلرايدمورد استفاده قرار مي گيرد. در واحد اتيلن از گاز اتان دريافتي يك مولكول ئيدروژن گرفته آن را به اتيلن(C2H4) تبديل مي كنيم. سپس اتيلن حاصله در فرايندي با كلر تركيب شده اتيلن دي كلرايد (EDC) به دست مي آيد. اتيلن دي كلرايد نيز در واحد ديگري به V.C.M (وينيل منومر كلريد) تبديل شده و درواحدي ديگر با پلمريزه كردن V.C.M، پلي وينيل كلرايد (P.V.C) حاصل مي شود.

سرمايه گذاري طرح از چه منابعي و به چه ميزان تامين شده است؟
مجموعه سرمايه گذاري براي طرح الفين هشتم يك ميليارد و 138 ميليون و 246 هزار دلار در بخش ارزي و 3540 ميليارد و 640 ميليون ريال در بخش ريالي مي باشد. منابع مالي بخش ارزي از طريق فاينانس و بخش ريالي آن از طريق شركت ملي صنايع پتروشيمي تامين شده است.

ليسانس، مهندسي پايه و مهندسي تفصيلي واحدهاي طرح را چه شركت هايي ارائه و اجرا مي كنند؟
شركت وينوليت آلمان يكي از توانمندترين صاحب ليسانسهاي P.V.C در دنيا، ارائه كننده ليسانس واحد P.V.C مجتمع است كه همراه شركت اوده از همان كشور مهندسي پايه واحد P.V.C را نيز انجام داده است. مهندسي تفصيلي واحد را نيز شركت ساره از ايران اجرا خواهد كرد. واحد اتيلن نيز در حال حاضر وضعيتش مشخص نيست كه اميدواريم قبل از پايان سال جاري شركت ارائه كننده ليسانس وشركت هاي اجرا كننده مهندسي پايه و تفصيلي آن نيز مشخص شود.

طرح چه زماني راه اندازي مي شود؟
بر اساس پيشبيني هاي انجام شده مجموعه واحدهاي مجتمع پتروشيمي اروند در نيمه دوم سال1385 راه اندازي خواهد شد. در حال حاضر زمين محل احداث مجتمع آماده عمليات اجرايي است كه طي دو ماه آينده عمليات اجرايي واحد P.V.C با شمع كوبي شروع خواهد شد.

براي فعاليتهاي پژوهشي چه تدابيري انديشيده شده است؟
براي تمامي واحدهاي مجتمع پتروشيمي اروند پايلوت پلنت در نظر گرفته شده است كه زير نظرامور پژوهش شركت ملي صنايع پتروشيمي اجرا خواهد شد. شركت پتروشيمي اروند نيز واسطه اي بين صاحب ليسانس واحدها و واحد امور پژوهش جهت اجرا پايلوت پلنت هاي مورد نظر خواهد بود.

طرح از نظر زيست محيطي و ايمني در چه سطحي از استاندارد قرار خواهد داشت؟
واحدهايي كه فاينانس مي شوند از نظر زيست محيطي و ايمني بايد در حد استانداردهاي بين الملل باشند. كساني كه درگير اجراي پروژه ها هستند بيشتر از هر كس ديگر به خطرات و پيامدهاي زيست محيطي و ايمني واحدهاي در دست اجرا واقف هستند، به همين دليل اين افراد خود را مكلف به اجراي دقيق و حتي فراتر از آئيننامه ها و دستورالعمل ها و استانداردهاي موجود مي دانند.

مجتمع پتروشيمي اروند چه ويژگي هاي منحصربه فردي دارد؟
واحد P.V.C مجتمع پتروشيمي اروند از نظر ظرفيت توليد، بزرگترين واحدهاي P.V.C جهان است. واحد اتيلن اين مجتمع نيز ظرفيت جهاني دارد. از ديگر ويژگي مجتمع قرارداد تحويل گاز ازپالايشگاه بيدبلند 2 است كه در آن شركت ملي گاز متعهد به تحويل گاز و شركت ملي صنايع پتروشيمي متعهد به دريافت آن شده است كه اين نوع قرارداد در صنعت نفت ايران براي نخستين بار بين دو شركت بسته شده است. به عبارت ديگر پالايشگاه گاز بيدبلند 2 براي تامين خوراك پتروشيمي اروند تاسيس مي شود به همين جهت نيز نخستين مجتمعي است كه تامين خوراك آن مصوبه هيئت مديره نفت را به همراه دارد. با وجود اين ويژگي، سرمايه گذار خارجي با رغبت بيشتري در طرح هاي شركت پتروشيمي اروند مشاركت خواهد كرد.

سهم مهندسان ايراني شركت هاي سازنده تجهيزات در اين طرح چه ميزان است؟
با توجه به برنامه ريزي صورت گرفته سهم مهندسان و پيمانكاران ايراني بالاي 50 درصد خواهد بودو بخش اجرايي را نيز تماماً پيمانكاران ايراني انجام خواهند داد. همچنين براساس توافق انجام شده 40درصد از تجهيزات مورد نياز از داخل كشور تامين خواهد شد.

چه تعداد نيروي انساني پس از راه اندازي مجتمع مشغول به كار مي شوند؟
طبق نمودار سازماني شركت پتروشيمي اروند، حدود 900 تا 1100 نفر در زمان بهره برداري مجتمع پتروشيمي اروند در آن شاغل خواهند بود. بر اساس برنامه زمان بندي شده از نيمه دوم سال 1383كارآموزها جذب و براي آموزش و استخدام در اختيار شركت قرار خواهند گرفت.

آيا براي بهره برداري از مجتمع نياز به آموزش در خارج كشور نيز خواهد بود؟
بله. بر اساس توافقات انجام شده با شركت هاي ارائه كننده ليسانس واحدها، تعدادي از نيروهاي شركت از واحدهاي مختلف جهت آموزش به واحدهاي مشابه اجرا شده توسط صاحب ليسانس دركشورهاي خارجي اعزام خواهند شد.